Người viết bài này thích nói và làm chiến lược, không phải vì nghe nó oai, mà vì qua những năm kinh doanh thăng trầm thì rút ra được bài học là chiến lược đúng đóng góp rất rất lớn vào sự thăng hoa vượt bậc của doanh nghiệp. Không có ý định hướng dẫn cách hoạch định chiến lược phát triển doanh nghiệp hay bàn về chiến lược đúng sai ở đây, người viết chỉ muốn chia sẻ trải nghiệm của mình bằng một câu chuyện thực về truyền tải niềm đam mê và ý hướng của mình tới đội ngũ lãnh đạo và các nhân viên trong công ty một cách cụ thể và định lượng như thế nào và vận dụng nó để đưa ra các quyết định sống còn ra làm sao. Đương nhiên, không phải tất cả các chiến lược mà bản thân người viết chọn đều đúng cả bởi vì rủi ro nằm ở chổ đặt mục tiêu chiến lược phải có giả định mà chỉ cần một trong những giả định sai thì đi tong cả doanh nghiệp. Câu chuyện sau đây kể về cách mà bản thân người viết đã triển khai chiến lược thành các mục tiêu cụ thể và chuyển chúng xuống các tầng hoạt động một cách có hệ thống, tạo một hướng đi rõ ràng, tập trung và làm cho kế hoạch triển khai chiến lược có khả năng tự điều chỉnh.
Sau khi L & A đã đi vào guồng máy hoạt động ổn định, cung ứng các dịch vụ tư vấn-đào tạo nhân lực cho doanh nghiệp, năm 2009 người viết đã chia sẻ với Hội đồng Quản trị về giấc mơ của mình: một công ty chuyên về truyền thông trực tuyến, tập trung vào khai thác nội dung liên quan đến nghề nghiệp, việc làm và đào tạo cho nhóm khách hàng từ sinh viên đến quản trị viên trung cấp. Lúc đó chúng tôi đã có một trang web về việc làm khá tốt với doanh số quảng cáo tuyển dụng từ web cũng như liên kết quảng cáo việc làm với Báo Tuổi Trẻ khoảng 16 tỉ đồng, với nhiều khả năng cộng hưởng từ các nguồn lực khác xung quanh. Lưu ý giai đoạn này Facebook còn chưa phổ biến tại Việt Nam, LinkedIn chỉ mới bắt đầu lan truyền.
Chúng tôi mơ về một mô hình kinh doanh nhắm tới thu hút nội dung của cộng đồng chia sẻ từ trải nghiệm bản thân về phát triển cá nhân và nghề nghiệp, giúp cho những người khác có thể học hỏi những kiến thức, kỹ năng hiệu quả trong thực tế nhưng khó kiếm được trong lớp học…từ đó khai thác các sản phẩm quảng cáo (listing) việc làm-học hành phù hợp đối tượng sẽ được phân khúc khá mịn về nhu cầu phát triển kỹ năng và sự nghiệp. Công ty đã đi vào hoạt động từ 2010 và được đầu tư một khoản vốn không hề nhỏ cho một start-up.
Xem thêm:
12 yếu tố tạo nên văn hóa học hỏi trong doanh nghiệp
Dự án đào tạo và Đánh giá Nhân lực điển hình của Saigon Co.op Group
Tải miễn phí trọn bộ Báo cáo về 18 năng lực bán hàng
Chúng tôi chuyển giấc mơ này vào thực tế hoạt động doanh nghiệp bằng cách lập một bản đồ chiến lược. Chủ điểm ưu tiên nhất là thu hút nội dung chia sẻ hữu ích và tương tác về phát triển cá nhân và nghề nghiệp từ cộng đồng. Dựa vào đó, các sáng kiến thực hiện đã được chia mịn ra với các phép đo và chỉ tiêu được định lượng cụ thể cho các phòng ban triển khai. Mọi việc chạy suôn sẻ, chúng tôi tập hợp được 300.000 thành viên sau một năm và cảm thấy mình thực sự nắm được sức mạnh truyền thông xã hội khi chỉ cần một bài post lên diễn đàn thì một sự kiện offine đã có hơn 300 người xác nhận ngay; và rồi chúng tôi phải luôn vất vả tìm chỗ lớn hơn để tổ chức offine cho cộng đồng này. Doanh số bắt đầu đến từ các nhãn hàng, các trung tâm đào tạo dù chưa đạt mức cao như mong muốn nhưng cũng làm chúng tôi phấn chấn. Định kỳ hàng tháng chúng tôi ngồi họp với từng quản lý chủ chốt, rà soát các KPI đã cam kết được phiên xuống cho từng bộ phận từ bảng KPI của công ty theo bốn ngữ cảnh tài chính, thị trường, qui trình và học hỏi; để đảm bảo mọi hoạt động đang chạy đúng hướng, không có những phí phạm nguồn lực vô ích, phân tích các chỉ số chưa tốt và đưa ra giải pháp tối ưu hóa các qui trình, tổ chức nhân lực, cải thiện năng lực… Chúng tôi thì dùng bảng KPI của công ty để trăn trở, ngắm nghía và nối các điểm sáng với nhau – nối giấc mơ của mình với những cái hay, cái khó được thảo luận và thu thập từ cấp dưới. Nhưng đời không như mơ! Đến năm 2012, chúng tôi đã phải đóng cửa mảng kinh doanh này và qua một đêm, công ty phải cắt giảm vài chục nhân sự, chỉ còn lại một nhóm tàn quân 3 người kể cả bản thân người viết vì phân tích cho thấy qui mô thị trường tại Việt Nam bị phân mảnh và không đủ lớn để có thể dễ dàng phát triển mà không phải đầu tư thêm quá nhiều tiền. Bài học rút ra được từ trận này là dù đã có một chiến lược rõ ràng, được trải ra một cách hệ thống và có mục tiêu định lượng cho từng phòng ban, từng nhân sự nhưng sự duy ý chí về qui mô thị trường trong chiến lược sản phẩm đã phản bội toàn bộ nỗ lực của cả đội ngũ chúng tôi. Trong lúc dầu sôi lửa bỏng, chính nhờ tấm bản đồ chiến lược được kết nối với các kế hoạch triển khai chi tiết bên dưới mà chúng tôi đã khách quan nhận ra vấn đề của nội tại, những thách thức trong xu hướng thị trường và những trở ngại mấu chốt khó khắc phục được để đi đến quyết định bỏ tàu; và nó cũng mang lại sự tâm phục khẩu phục với quyết định đóng cửa mạng xã hội này. Đau lắm nhưng không thể không hy sinh vì chắc chắn phần cơ thể khác cũng sẽ bị chết theo sớm!
Nếu không nhờ sự vững vàng của L & A trong giai đoạn này, tôi e là mình sẽ xuống tinh thần không phanh. Với 3 nhân sự còn lại, tôi quyết tâm bày keo khác. Trước hết tôi cùng các đồng sự phân tích lại SWOT và kiểm đếm những gì còn đọng lại từ mảng kinh doanh mạng xã hội này như cộng đồng làm nội dung, dữ liệu các freelancer (cộng tác viên) tiếp thị bán hàng trải dài toàn quốc,… và thấy rằng công ty còn nhiều tiềm năng và cơ hội để cung cấp dịch vụ tiếp thị (marketing operation) cho các nhãn hàng vì họ càng ngày càng dành nhiều ngân sách hơn cho tiếp thị mạng xã hội và tương tác với người mua trên kênh bán hàng. Sáng kiến dùng đòn bẩy công nghệ thông tin và online marketing để tạo thế cạnh tranh và mang lại giá trị cao hơn cho khách hàng trong mảng tiếp thị tại điểm bán qua việc tăng hiệu quả vận hành trên diện rộng toàn quốc đã giúp chúng tôi lấy được nhiều dự án từ những công ty đa quốc gia hàng đầu tại Việt Nam. Thực sự là không dễ để tuyển và giữ được người tài vào thời gian này khi công ty vừa qua một cơn đại phẫu và còn non nớt trong một ngành cạnh tranh khá gay gắt. May mắn có những chiến binh thiện chiến và thật “chì”, mà người viết vô cùng cảm kích, đã cùng chia sẻ tầm nhìn, tin tưởng và cùng hứng khởi sát cánh qua các thăng trầm suốt năm năm qua để giờ đây công ty đảo chiều, đạt tăng trưởng cao và đang vượt qua ngưỡng hòa vốn.
Từ chiến lược tổng quan, chúng tôi qui hoạch để KingBee mang lại một miếng ghép quan trọng có tính thâm dụng lao động ở lĩnh vực tiếp thị trong ngành cung ứng dịch vụ thuê ngoài (BPO) mà không đạp chân với mảng sản xuất do L & A đã và đang phát huy rất tốt. Rõ ràng giá trị của bản đồ chiến lược và hệ thống quản trị mục tiêu chiến lược đã không những giúp công ty biết đi đâu, đi thế nào mà còn giúp linh động điều chỉnh, vững tin sắp lại bàn cờ khi chiến lược cũ chưa đủ “thiêng”, chia sẻ tầm nhìn đến từng nhân viên, thuyết phục họ đi theo và tạo bước ngoặt thú vị.
Phạm Thị Mỹ Lệ, Chủ tịch HĐQT, Le & Associates
(Bài viết trích dẫn từ sách “Bàn chuyện nhân lực 3“)
